In samenwerking met promovenda Charlotte van Lotringen (Universiteit Twente) ontwikkelde 8D een kaartenset die zorgprofessionals en cliënten ondersteunt bij het integreren van smartwatches in leefstijlbehandelingen binnen de geestelijke gezondheidszorg. De set nodigt uit tot gesprek en reflectie, en wordt momenteel gebruikt als onderzoeksinstrument om te meten of deze interventie bijdraagt aan een groter gevoel van compassie tussen behandelaar en cliënt.
De druk op de geestelijke gezondheidszorg neemt al jaren toe. Digitale hulpmiddelen worden vaak gezien als kans om de zorg te verlichten, maar staan tegelijkertijd op gespannen voet met de menselijke kernwaarden van werk in de GGZ. Technologie wordt al snel ervaren als afstandelijk of onpersoonlijk, terwijl behandelaars het juist belangrijk vinden om echt contact te maken met de mensen die zij behandelen. Dit staat de adoptie van technische hulpmiddelen in de weg; ook de middelen die wellicht de behandeling zouden kunnen verbeteren of werkdruk zouden kunnen verlichten.
Het project ‘Compassievolle Technologie in de GGZ’ stelt daarom de waarde ‘compassie’ centraal in het ontwerp en de implementatie van digitale hulpmiddelen in de GGZ. In samenwerking met ggz-instellingen en e-healthontwikkelaars onderzoekt een team van de Universiteit Twente wat er nodig is om digitale middelen juist de menselijke relatie te laten ondersteunen en versterken. Door compassie als uitgangspunt te nemen, hopen zij technologie beter toepasbaar te maken voor de context van de geestelijke gezondheidszorg en tegelijkertijd bij te dragen aan duurzamere zorg.
AanpakCharlotte van Lotringen richtte haar sterk design-gedreven onderzoek specifiek op het gebruik van smartwatches in leefstijlgerichte groepsbehandelingen. Een technologie die binnen veel instellingen al beschikbaar is, maar in de praktijk nog nauwelijks wordt benut. In vijf co-designsessies onderzocht zij samen met behandelaren en cliënten wat er nodig is om deze wearables betekenisvol te integreren in de behandelpraktijk, op een manier die compassie versterkt en de behandelrelatie ondersteunt.
De sessies leverden diverse prototypes op, zoals posters, infographics en gesprekskaartjes die professionals helpen om het gesprek aan te gaan over het gebruik van de smartwatch. Uiteindelijk bleek de kaartenset het meest veelbelovend: een toegankelijke en flexibele tool die uitnodigt tot echte gesprekken over technologie in de zorg. Na de testfase klopte Van Lotringen aan bij 8D voor verdere ondersteuning in het designproces. We hielpen bij het aanscherpen van belangrijke ontwerpvragen, zoals: hoe sluiten we niemand uit, ook cliënten zonder smartwatch? Hoe maken we de kaarten geschikt voor groepssessies? En hoe brengen we rust en helderheid in het visuele ontwerp? Hiervoor gebruikten we de eerste fasen uit onze social design werkwijze.
Ontwerper Bas van 8D introduceerde het idee om stellingen toe te voegen aan de kaarten, zodat ze niet alleen informatief zijn, maar ook discussie uitlokken. Zo ontstond een set die flexibel inzetbaar is en in verschillende behandelcontexten waarde toevoegt. Meer over deze samenwerking lees je in onze interviewreeks over design en onderzoek, in de editie met Charlotte van Lotringen.
Resultaten
De SCED-studie – met de kaartenset als onderzoeksinstrument – is momenteel in uitvoering. De eerste nulmetingen zijn afgerond, de interventie met kaartenset en smartwatch wordt nu getest. Deze resultaten vormen de basis voor verdere ontwikkeling en bredere implementatie. Zodra de resultaten openbaar beschikbaar zijn zullen wij deze toevoegen aan de pagina.
Hoe deel je onderzoeksresultaten effectief met de samenleving? Dit artikel laat zien hoe participatief design bijdraagt aan effectieve kennisoverdracht door vorm, inhoud en context op elkaar af te stemmen. Praktijkvoorbeelden illustreren hoe design academische inzichten bruikbaar maakt in de praktijk.
Veel zorginnovaties stranden niet door slecht ontwerp, maar door gebrekkige implementatie. Design thinking stopt vaak bij het prototype, terwijl juist de uitrol mensgericht ontwerp vereist. In dit artikel laten we zien hoe co-creatie, empathie en iteratie ook in de implementatiefase het verschil maken.
Hoe verspreid je onderzoeksresultaten op een manier die écht landt in beleid en praktijk? Onze visie: disseminatie is een integraal en inhoudelijk onderdeel van het onderzoeksproces — geen verplicht nummertje achteraf.