Symfonie Foetsie is een gameprototype ontwikkeld door 8D in samenwerking met de Hogeschool van Amsterdam. De game daagt werknemers uit om te onderzoeken waar hun persoonlijke grens ligt bij ongewenst gedrag op de werkvloer. Ons team ontwierp en realiseerde een functioneel prototype inclusief data-outputsysteem, waarmee de effectiviteit van de game kon worden getoetst.
Strategic Designer Bas vertelt je graag meer over het hele proces!
Voor een sociaal veilige sfeer op de werkvloer is meer nodig dan het naleven van regels. Minstens zo belangrijk is dat collega’s gevoel ontwikkelen voor wat er onderhuids speelt. Denk aan het herkennen van gedragingen op het randje: situaties die ongemakkelijk aanvoelen, maar niet ernstig genoeg lijken om direct aan te kaarten.
Veel organisaties bieden bewustwordings- en weerbaarheidstrainingen aan om medewerkers te leren dit soort gedrag te herkennen en bespreekbaar te maken. Waardevol, maar vaak kostbaar en lastig schaalbaar. Vanuit die realiteit bundelden de HvA en 8D hun krachten om te onderzoeken of een game een praktisch en flexibel alternatief kan zijn.
AanpakOnder leiding van dr. Wouter Smit zijn twee wetenschappelijke invalshoeken gecombineerd. De eerste is gebaseerd op een meta-analyse van 25 integriteitsschendingen in Nederlandse organisaties (Essen et al., 2016). Daaruit kwamen zeven red flags naar voren: culturele risicosignalen die samenhangen met een verhoogde kans op grensoverschrijdend gedrag. Deze signalen zijn verwerkt in de game als herkenbare situaties waarop spelers alert moeten zijn.
De tweede invalshoek richt zich op de handelingsopties van omstanders: wat kun je doen wanneer je een red flag signaleert, en wat past bij de cultuur van jouw team? Door beide perspectieven te combineren ontstond een raamwerk waarin spelers niet alleen leren herkennen wanneer iets schuurt, maar ook hoe ze daar als teamlid op kunnen reageren.
Op basis van deze theoretische kaders verzorgde 8D het interactiedesign en de grafische en technische realisatie. Daarbij adviseerde het team over een laagdrempelige en kosteneffectieve manier om speeldata inzichtelijk te maken. De centrale vraag: welke data zijn nodig om een teamgesprek richting te geven – en hoe genereer je die via de gameplay?
ResultatenHet prototype is online speelbaar via laptop of telefoon en start zonder ingewikkelde uitleg. Symfonie Foetsie speelt zich af tijdens een bedrijfsborrel waar een klein orkest optreedt. Als de dirigent plotseling verdwijnt, gaan de spelers door het kantoor op zoek naar aanwijzingen.
De game bestaat uit vier levels met twee soorten opdrachten:
– Escalatie-opdrachten: spelers krijgen een situatie die in vijf stappen escaleert. Ze kiezen telkens of ze doorgaan of stoppen. Zo wordt zichtbaar waar hun persoonlijke grens ligt en hoe gevoelig ze zijn voor bepaalde red flags.
– Reflectie-opdrachten: spelers lezen een situatie, kiezen een reactie en geven aan hoe herkenbaar en stressvol die is in hun eigen praktijk.
Tijdens het spelen ontstaat een beeld van de blinde vlekken en spanningsvelden binnen het team. Die inzichten vormen een startpunt voor het gesprek over de vraag: waar trekken wij als team de lijn?
Een leidinggevende of mediator kan de speeldata na afloop exporteren en combineren op afdelingsniveau. Zo wordt zichtbaar welke red flags het vaakst voorkomen en hoeveel stress deze hypothetisch oproepen.
Publicaties bij dit project
Het gameprototype werd getest door medewerkers van acht organisaties uit verschillende sectoren. Begin 2026 verschijnt in het Tijdschrift voor Conflicthantering een artikel van Wouter Smit en 8D-ontwerper Johan van der Meulen, waarin de onderzoeksaanpak en eerste inzichten over het ‘gamificeren’ van sociale veiligheid verder worden toegelicht.
Gamification is het toevoegen van spelelementen aan een activiteit of omgeving die op zichzelf geen game is. Ook met kleine ingrepen kun je gedrag op een positieve manier beïnvloeden. Denk aan het visueel maken van vooruitgang en het belonen van samenwerking.
Hoe kan productontwikkeling bijdragen aan dataverzameling binnen onderzoek?
Deze pagina laat zien hoe co-creatie en interactieve tools waardevolle data opleveren tijdens én na het ontwerpproces. We delen onze ervaring als designpartner in wetenschappelijk onderzoek en geven voorbeelden van projecten waarin ontwerp en onderzoek elkaar versterken.
Stel, je hebt een fantastisch idee voor een serious game. Maar dan? Waar begin je? Hoe vind je je weg door alle technische begrippen? En hoe weet je nou zeker dat er draagkracht is voor deze oplossing? Als opdrachtgever is het spannend om direct een langdurig ontwikkeltraject aan te gaan. Daarom bieden wij een losstaand Starttraject aan.